مفهوم تمدن اسلامی
جستاری در فرهنگ و تمدن اسلامی
یکی از مباحث مهم و ضروری در هر تحقیقی، بررسی مفاهیم کلیدی آن در ابتدای تحقیق است، در این راستا موضوع مورد نظر نیز مستثنی نخواهد بود، بنابراین برای شناخت فرهنگ و تمدن اسلامی آشنایی با برخی مفاهیم ضروری است، از جمله این مفاهیم واژه‌های تاریخ، فرهنگ، تمدن و تجدد می‌باشند. شناخت این مفاهیم ما را برای ورود به بحث اصلی یاری می رساند، لذا به اختصار معنا و مفهوم هر یک را مورد بررسی قرار می دهیم.
سیر تاریخ نگاری شیعه
در دوره پیدایی تاریخ نگاری اسلامی، شیعیان به موازات اهل سنت، تاریخ نگاری را با رویکرد خاص خود آغاز کردند. موضوعات گوناگون سیره نبوی، جنگ‌های پیامبر، مقاتل، وقایع عصر ائمه(علیهم السلام) و نیز تاریخ تحولات عراق و مدینه از موضوعاتی بود که شیعیان به آنها علاقه‌مند بودند و به هیچ روی خود را جدای از آن تحولات نمی دیدند. در این میان، جنبش‌های شیعی یا متمایل به تشیع و یا حتی مخالف دولت اموی برای شیعیان مهم تر بود، زیرا آنها شاهد بودند که به هر روی سیره نبوی نگارش می یابد، اما اخبار علویان و جنبش‌های شیعی از میان می رود یا تحریف می‌شود. از سوی دیگر، موضوعاتی نظیر تاریخ خلفا نمی‌توانست توجه شیعیان را به خود جلب کند؛ زیرا شیعه پیوندی میان تاریخ خود و تاریخ آنها نمی¬دید.[1] با وجود همه مشکلات و موانع بر سر راه تاریخ نگاری شیعه، تلاش محققان شیعه به ثمر نشست و تاریخ پر از ظلم علیه شیعیان به ثبت رسید و به نسل های بعد منتقل گردید.
محدوده جغرافیایی تمدن اسلامی
تمدن اسلامی
تمدن اسلامی ,تمدنی دینی است که همه مولفه های آن بر محور دین اسلام میگردد.تمدن اسلامیبا اساس نگرش توحیدی ‘تمدنی است ایدئولوژیک با مجموعه ای از ساخته ها و اندوخته ها ی معنوی و مادی جامعه اسلامی که انسان را بسوی کمال معنوی و مادی سوق می دهد.
آزمون دکترای دانشگاه آزاد
ابوعلی سینا ، نامی به صلابت تمدن ایرانی
جورج سارتن می گوید: «
تمدن اسلامی ، نتیجه پیوند جوانه نیرومند عرب بر روی درخت تناور تمدن
ایرانی بود و راز نیرومندی عجیب و تحول ملکات و فضایل آن در همین مطلب
نهفته است».
بی شک ابوعلی سینا ثمره ای ارزنده از این درخت تناور و
جلوه ای بارز از نقش ایرانیان در اعتلای تمدن اسلامی است. وی نه تنها
اعتباری برای تمدن ایرانی و اسلامی ، بلکه چهره ای تابناک در تاریخ تمدن
جهان نیز به شمار می رود. به دلیل احاطه ابن سینا بر دانشهای مختلف و تاثیر
وی در متفکران و دانشمندان پس از خود که حیطه آن به جز قلمرو اسلام ،
اروپا را نیز در برگرفته بود، از او در غرب به عنوان نامدارترین دانسمند
اسلامی یاد می شود.
نقش ایرانیان در شکوفایی تمدن اسلامی
تمدن یک سرزمین از یک
سری شبکه روابطی شکل می گیرد که شامل روابط اقتصادی، مناسبات اجتماعی،
ارتباطات انسانی و حتی جنبه های معماری، شهرسازی و موقعیت فرهنگی آن سرزمین
می شود.
یک تمدن با نیروی خلاقه پویا، بن مایه های معنوی، استعداد
نژادهایی که به آن تمدن گرویدند و میراث فکری و هنری مردمانش باز آفریده
می شود اما با نوع گزینشی که افراد از این امکانات انجام می دهند تمدن خود
را شکوفا می کنند و آن را سمت وسو می بخشند. عظمت یک تمدن به این است که از
بین این امکانات، بهترین انتخاب ها را انجام دهد و بهترین نقش تمدنی را
بیافریند.
داروخانه و داروسازی در تمدن اسلامی
دانشمندان خارجی پی گذاران داروخانه را مسلمین می دانند.ویل دورانت در کتاب تاریخ تمدن می نویسد:
نخستین بار داروخانه به وسیله مسلمانان ایجا د شد و هم آنها نخستین مدرسه داروشناسی را بنیاد نهادندو در علم قراباذین کتابهای معتبر نوشتند.
و مورخ دیگر فیلیپ خلیل حتی در کتاب تاریخ عربی می نویسد:
استعمال دارو در نزد مسلمین در آن روزگار پیشرفت بسیار کرده بود . مسلمین اولین کسانی بودند که دکانهای دارو ف روشی پدید آوردند و هم آنها قدیمیترین یمدرسه دراوگری را بنیاد نهادند ونخستین کتاب قراباذین یعنی طریقه ترکیب داروها را بجا نهاده و درباره ترکیب داروها رسائل مکرر نوشته اند.
نخستین کسی که در این باره مطلب نوشت جابربن حیان بود که شهرت جهانگیر دارد و او را پدر کیمایا عرب لقب داده اند و در حدود سال ( 160 خجری 770 میلادی) بلند آوازه شد. از دوران مأمون و معتصم به بعد داروگران می بایست امتحان بدهند یک بار چنان شد که طبیبی در کار علاج خطا کرده بود و مقتدر خلیفه در سال ( 319 هجری 931 میلادی ) دستور داد تا سنان بن ثابت بن قروه همه طبیبان پیشگاه را امتحان کند و به کسانی که شایستگی دارند پروانه بدهد بیشتر از صدو شصد طبیب از امتحان گذشته و بغداد از مدعیان طب و شیادان آسوده شد . صالح بن علی وزیر مقتدر نیز به سنان دستور داده بود که هیئتی از طبیبان را مأمور کند که با داروهای لازم در همه جا بگردند و رنجهای مردم را سبک کنند و هم بازدید روزانه از زندانها را به عهده اطباء دیگر گذاشته بود . اینگونه اقدامات نشانه توجه خردمندانه به صحت عمومی است که در آن روزگار در سایر نقاط دنیا معمول نبوده است.
مورخ مشهور ، جرجی زیدان در این رابطه می نویسد:
دانشمندان اروپا که در رستاخیز علمی اخیر خود در فن داروسازی مطالعه و تحقیق نمودند دریافتند که مسلمین پایه گذار این علم هستند و آنها بودند که برای نخستین بار طریقه داروسازی را ترتیب داده و داروهای تازه ای پیدا کردند.
خانم دکتر هنکه مطالب دیگری در این زمینه دارد:
جمع آوری فرمولهای داروئی در یک کتاب ا دانشمندان اسلامی سرچشمه می گیرد . کتابهائی که بر حسب آن بعضی از داروسازان تا قرن هفده میلادی داروهای خود را می ساختند. مدتها بود داروهائی که نزد مسلمانان معمول بود از طریق تجاری و در درجه اول از طریق بندقیه ب ه اروپا جریان داشت . د نزدیکی سیسیل که تخت حکومت مسلمانان بود با ترجمه کامل طب اسلامی بوسیله کنستانتین آفریقائی بداروسازی اروپا جان تازه دمیده شد که شعاعهای آن تا رودخانه راین آلمان و در نوشته ها (هیلدگاردفون بینگن) رسید.تأثیرات مستقیم علمی مسلمانان روی دارو ساز اروپا تا آخر دوران هومانیستی و رنسانس باقی ماند. بلکه تا قرن 19 میلادی نیز روی آن تأثیر گذاشت. در سال 1758 میلادی بخشهائی از علم داروسازی ابن البیطار مجددا بچاپ رسید. حتی در سال 1830 میلادی کتاب داروسازی اروپایی بر مأخد عربی و فارسی متعلق به قرن 12 م یلادی بود بتألیف یک ارمنی بنام مخیتار مجددا به چاپ رسید.
در اینجاست که دیگر رشته رابطه با اروپا کسسته شد ولی امروزه نیز هر بیمارستان با تمام وسائل تشکیلاتی اش هر لابراتوار شیمی هر داروخانه و هر عطاری مجسمه زنده و قابل لمس است از اهمیت تمدن اسلامی هر قرص رو کش شده یک خاطره کوچکی است از دو پزشک بزرگ اسلامی و معلم اروپائیان زکریای رازی و ابن سینا.
اگر قبلا در بیان ثبت نام کرده اید لطفا ابتدا وارد شوید، در غیر این صورت می توانید ثبت نام کنید.